Hoe raakt een mens in Rusland verzeild

Marie-Thérèse ter Haar gaf in maart 2006 een lezing in Bibliotheek Hengelo over haar pas verschenen boek Poetins erfdeel. De verwachting was dat er zo´n 40 bezoekers zouden komen. Het bleken er uiteindelijk ruim 200 te zijn! We sjouwden ons een tennisarm aan alle stoelen die we uit alle hoeken en gaten moesten ophalen. En we hadden geen idee waar al die belangstelling vandaan kwam. Tot na afloop van de lezing….. zo´n bevlogen, kleurrijk en deskundige spreekster heeft natuuuurlijk een heleboel fans die haar volgen bij alle lezingen in den lande.
Ik wilde al jaren naar Rusland, maar het kwam er maar steeds niet van. Na de lezing besloot ik met één van haar reizen naar Rusland mee te gaan. Het zou nog twee jaar duren, maar in juli 2008 ben ik twee weken in Rusland geweest.

De jaren 90 van de vorige eeuw waren de nadagen van president Gorbatsjov en ook de jaren van de val van het communisme. Vervolgens verscheen Jeltsin op het toneel met de snelle invoering van de markteconomie. Bij veel Russen overheerste op dat moment een euforisch gevoel. Echter na een aantal jaren ontstond hyperinflatie, werd veel staatsbezit voor symbolisch lage bedragen geprivatiseerd en was er tevens sprake van corruptie, bureaucratie en de groei van machtige en rijke tyconen. Toen sloeg dit gevoel radicaal om. Hoe kon Jeltsin dit laten gebeuren? Op oudejaarsavond 1999 nam Vladimir Vladimirovitsj Poetin het roer van Jeltsin over. Maar wie is deze man eigenlijk? Is hij echt zo onbetrouwbaar en kil als de media ons vaak voorhouden? Waarom is 85% van de Russen zeer tevreden over hem?

Tijdens de lezing in de bibliotheek vertelde zij over Poetins leven, zijn binnenlandse en buitenlandse politiek en de economische situatie van het land waaraan hij leiding geeft. De westerse media belichten hierbij veelal slechts één zijde, maar zij besprak ook de mening van de Russische bevolking. In Rusland leven 145 miljoen mensen die, net als wij in het Westen, hun dagelijkse beslommeringen hebben. Volgens ons zijn ze vaak star en stug en zouden ze wel eens mogen veranderen, helemaal nu ze de vrijheid daartoe hebben. Wat we echter niet weten is welke mogelijkheden deze mensen precies hebben. Hoeveel verdienen ze? Hoe gaan ze met de huidige tijd om? Hoe kijken ze aan tegen de begrippen vrije markt en democratie? En welke nostalgische gevoelens spelen een rol? Als we het leven van de gewone Russische burgers begrijpen, dan zal Rusland anno nu veel inzichtelijker worden volgens haar.
Marie-Thérèse ter Haar studeerde Ruslandkunde en Russisch aan de Universiteit van Amsterdam. Na haar afstuderen verbleef ze veelvuldig in de voormalige Sovjet-Unie. Ze begeleidt al jaren zowel toeristen als zakenmensen naar Rusland en geeft cursussen en lezingen over de Russische geschiedenis, actualiteit en cultuur. Zij doet dit vanuit haar bureau Empirique. Dit alles vanuit de gedachte een brug te slaan tussen Oost en West, en het wederzijds respect te vergroten.